Paz Francés Lecumberri sobre o feito de que “nos últimos meses, os cárceres de Villabona e Navalcarnero foron escenario de case unha decena de morte” (Nota de Abordaxe.- cabería engadir a estes centros de exterminio o de A Lama):

Este ano 2015 está a ser especialmente tráxico para o cárcere de Villabona. Aínda quedan tres meses para que finalice e son cinco as persoas que se suicidaron ou morto por estrañas causas dentro dos seus muros. Que se suiciden persoas en prisión, desgraciadamente, non é unha noticia nova. Tampouco que morran repentinamente por sobredose, por unha malleira, por un ataque repentino, ou despois de moitos anos de enfermidade sen recibir atención médica. No último ano foron moitos -demasiados- os feitos deste estilo que se deron en diferentes puntos do mapa carcerario, aínda que non fosen noticia.

Pero, no caso do cárcere de Villabona, esta vez estes números teñen unha especial transcendencia porque eses suicidios están a darse nun espazo no que converxen dous modelos que foron exaltados como os novos paradigmas da execución penal no Estado español: as chamadas Unidades Terapéuticas e Educativas (UTE) e os Módulos de Respecto, ambos os libres de droga.

Desde fai vinte anos, e especialmente desde 2005, optimizáronse recursos para implementar os dous primeiros modelos como sistemas baseados na coxestión penal, os tratamentos terapéuticos e solidarios… Con todo, á luz destes números, parece que as mortes, suicidios e asasinatos prodúcense igual.

Desta realidade tan irresistible pódense extraer varias consideracións que deberían ser postas no centro do debate acerca dos suicidios en prisión. A primeira é que existen dinámicas de desprezo pola vida, e sobre todo pola vida digna, que teñen o seu reflexo en prácticas da vida cotiá dentro do cárcere.

A pena privativa da liberdade non só coarta a liberdade, senón toda unha serie de dereitos como o de asociación, liberdade relixiosa, sexual, intimidade persoal e familiar, o dereito para difundir e expresar libremente pensamentos e ideas, a educación, o dereito a un traballo digno e unha remuneración suficiente… e, máis grave aínda, somete a toda unha serie de humillacións diarias e constantes -unhas máis sutís que outras- que son produto da submisión á institución na que se atopan e que dan lugar a un máis que coñecido proceso de destrución da persoa. Poderíase afirmar que a reclusión durante toda a vida en prisión -ou unha parte dela- preséntase como unha fórmula que, en si mesma, atenta contra a vida, sen ter que chegar a perdela materialmente.

A segunda é que os novos modelos ou paradigmas carcerarios, aínda que sexan intentos moi loables por facer melloras nun sistema insoportable, cando son concretados nunha situación de peche dexeneran de tal maneira que terminan por reproducir as mesmas dinámicas da prisión tradicional xa que no fondo asíntanse nos mesmos método e lóxicas, e tamén porque desenvolve o mesmo concepto que atravesa e determina todo: o castigo e a situación de peche.

Por moito que nos resistamos, e por moitos veos que nos poñamos diante dos ollos, a realidade preséntase con feitos esmagadores: as prisións, ademais de non solucionar nada, dan lugar a procesos atentatorios contra as vidas das persoas que encerra, ás que, nalgunhas ocasións -moitas-, acaba matando.

Sexamos honestas e honestos con esta realidade e fagámonos cargo diso, porque tamén un cárcere é unha Administración Pública. Pódese xustificar que ninguén faga nin diga nada se un neno, nena ou un adolescente se suicida porque no seu colexio público péganlle os seus mestres? Ou se nun hospital morre ou se suicida alguén por unha práctica imprudente? En prisión, o risco de morrer colgado dunha soga, de sobredose, desangrado, ou por perder a cabeza está sempre presente. Fagámonos responsables entón disto e esixamos á Administración Penal o mesmo que pedimos a outras Administracións Públicas.

About these ads

Colamos (traducido) do xornal Diagonal esta reflexión de

Por que somos indiferentes ás mortes en prisión? x Paz Francés Lecumberri